آنطور که وزیر نیرو روز گذشته گفته بحران آب نه تنها در کشور که در جهان جدی است. البته بحث کمبود آب همواره مطرح بوده اما حمید چیت‌چیان با بیان اینکه کشور در زمان حاضر در مرحله تنش آبی است و با شرایط کنونی روز به روز به سمت بحران آبی حرکت می‌کنیم. در اصل یک هشدار جدی‌تر داده است. چرا که پیش از این سابقه نداشته وزیری با این صراحت از بحران آبی حرف بزند.
به نوشته تهران امروز به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو، چیت‌چیان از بحران آب به عنوان چالش اصلی جهان در هزاره سوم یاد کرد و گفت: کشور ما نیز به دلیل قرار گرفتن در منطقه خشک و نیمه‌خشک جهان و با ادامه روند موجود در استفاده از آب، بحران آب را با شدت بیشتری تجربه خواهد کرد به‌طوری که در حال حاضر نیز با حدود 9 میلیارد مترمکعب اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی، افت حدود 20 متری سطح آبخوان‌های کشور، کاهش بارش، افزایش بی‌سابقه مصارف به‌ویژه در بخش کشاورزی و کاهش 46 درصدی در روان‌آب‌های سطحی و با حدود 1700 مترمکعب سرانه آب تجدیدپذیر در معرض تنش آبی قرار داریم.
چیت‌چیان گفت: «تامین امنیت آبی در قرن 21 دغدغه اصلی دولت‌ها بوده و لازم است بدانیم که براساس گزارش سازمان ملل متحد در اجلاس جهانی مکزیک، در سال 2006 بیش از 1.2 میلیارد نفر از مردم جهان از دسترسی به آب شرب بهداشتی محروم بودند و پیش‌بینی شده است که این تعداد در سال 2025 به 2.8 میلیارد نفر و در سال 2050 به چهار میلیارد نفر برسد».
به گفته او به این ترتیب حدود 40 درصد از جمعیت 9میلیارد نفری جهان در سال 2025 به آب سالم دسترسی نخواهند داشت به‌طوری که در این سال از هر پنج نفر مردم جهان، دو نفر دغدغه تامین آب خواهند داشت. وزیر نیرو افزود: در سال‌های آینده نیز با ادامه روند موجود و با رسیدن به سرانه آب تجدیدپذیر حدود 1000 مترمکعب در معرض بحران شدید آب قرار خواهیم گرفت ضمن آنکه هم‌‌اکنون در برخی مناطق پرآب کشور مانند حوضه دریاچه ارومیه و شرق تبریز، سرانه آب تجدیدپذیر کمتر از 600 مترمکعب است.
چیت‌چیان اضافه کرد: چنانچه هرچه سریع‌تر در زمینه مدیریت بهینه منابع آب مبتنی بر اصول مدیریت یکپارچه منابع آب، استفاده از پساب‌ها و زهاب‌ها، فن‌آوری‌های نوین و استفاده از منابع نامتعارف آب در استحصال و مصرف آب و بسیاری موارد دیگر اقدام نکنیم، به‌طور یقین هم در مبحث توسعه دچار عقب‌ماندگی خواهیم شد و هم در بخش توسعه آب و تامین آب شرب، این حیاتی‌ترین ماده برای زندگی بشر، دچار مشکلات عدیده خواهیم شد.
6500 روستای کشور فاقد منابع آب
به گفته وزیر نیرو: اکنون 6500 روستای کشور فاقد منابع آب شرب هستند و توسط تانکر از مناطق دوردست آب شرب منتقل می‌شود. اگر کشوری 20 تا 40 درصد از منابع آب تجدیدشونده خود را استفاده کند، در دامنه مطمئن قرار دارد. حداکثر میزان مجاز برای استفاده از منابع آب تجدیدشونده 60 درصد است اما اکنون از 120میلیارد مترمکعب، 96 میلیارد مترمکعب مصرف می‌شود یعنی به جای 60 درصد 80 درصد استفاده می‌شود که این فشار زیاد به منابع طبیعی وارد می‌کند و موجب خشکی تالاب‌هایی مانند هامون، بختگان و دریاچه ارومیه شده است.
چیت‌چیان گفت: ما از حد مجازی که قوانین الهی در طبیعت اجازه داده، عبور و آسیب‌های شدیدی در ابعاد مختلف به منابع طبیعی وارد کرده‌ایم. مجموع سدهای در دست اجرا و اجرا شده در کشور 66 میلیارد مترمکعب آب در سال تنظیم می‌کند در حالی که کل روان‌آب‌های موجود کشور 46 میلیارد مترمکعب است و از سدهایی که ساخته شده است یا در حال ساخت داریم، حدود 20میلیارد مترمکعب فاقد آب هستند مانند سد ساوه که به خاطر تغییر اقلیم، کاهش بارش‌ها، افزایش تبخیر، افزایش برداشت‌ها در بالادست و کاهش بارش‌های موثر بوده است.
به گفته چیت‌چیان در کشوری که روزی 88 میلیارد مترمکعب روان آب جریان داشته اکنون این میزان به 46 میلیارد مترمکعب رسیده است،روش‌های گذشته پاسخگوی نیازهای ما نیست و نیازمند بازنگری هستیم. وی افزود: در همین راستا، یکی از منابعی که می‌تواند نقش مهمی در تامین آب برخی مصارف ایفا کند، استفاده از فاضلاب‌های تصفیه شده شهری، روستایی، صنایع و نیز زهاب‌های کشاورزی است. در جهان پیشرفته، دیگر به فاضلاب به عنوان یک ماده زاید نگاه نمی‌شود بلکه از آن به عنوان منابع آب خاکستری یادشده و حداکثر استفاده از آن به عمل می‌آید.
وزیر نیرو اضافه کرد: در کشورهای پیشرفته و پرآب جهان نیز استفاده از این منابع و حتی پسماندهای حاصل از فرایند تصفیه، کاربرد بسیاری دارد و بسیاری از کشورهای کم آب جهان نیز توانسته‌اند با استفاده از سامانه‌های پیشرفته تصفیه، کمبود منابع آب خود را با استفاده از این منابع تا حدود زیادی جبران کنند.
چیت‌چیان خاطرنشان کرد: متاسفانه در کشور ما در این زمینه عقب‌ماندگی‌هایی وجود دارد که به‌دنبال آن هستیم تا هرچه سریع‌تر این کاستی‌ها را مرتفع کنیم.
وی گفت: در زمان حاضر، حجم پساب‌های تصفیه شده در کشور افزون بر 862 میلیون مترمکعب در سال شده است که براساس آمارهای موجود، از این حجم مقدار 553 میلیون مترمکعب براساس بخشنامه‌های موجود به سازمان‌های آب منطقه‌ای تحویل شده و 269 میلیون مترمکعب بلاتکلیف است که بخشی از آن نیز بدون استفاده به محیط تخلیه می‌شود. براساس پیش‌بینی‌های انجام شده، حجم فاضلاب‌های شهری در سال 1400 به پنج میلیارد مترمکعب خواهد رسید که 70درصد از این آب به صورت پساب قابل استفاده است.
وضعیت 80 درصد دشت‌ها قرمز شد
البته این فقط وزیر نیرو نیست که درمورد وضعیت آب کشور و جهان هشدار داده است. رحیم میدانی معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفای وزارت نیرو با بیان اینکه وضعیت 80 درصد از غنی‌ترین منابع آبی زیرزمینی کشور بحرانی است گفت: وقتی صحبت از حل مشکل دریاچه ارومیه می‌شود مدیران تنها به فکر انتقال آب خزر می‌افتند.
رحیم میدانی با بیان اینکه وضعیت 80 درصد از غنی‌ترین منابع آب‌های زیرزمینی کشور بحرانی است، گفت: به نوعی سفره‌های آب زیرزمینی کشور به شدت کاهش یافته است. معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا افزود: اگر به فکر حل مشکل کاهش آب‌های زیرزمینی نباشیم، در آینده مشکلات بسیاری خواهیم داشت. مدیریت منابع آب کشور به بازنگری نیاز دارد و باید به همان اندازه که به بخش سازه‌ای و مهندسی حوزه آب اهمیت داده می‌شود به ارتقای سطح مدیریت در منابع آب نیز توجه شود.
میدانی گفت: همه مدیران کشور و حوزه صنعت آب در مقطع بسیار سختی هستند و امیدواریم با تلاش همه همکاران در کشور از این آزمون سخت سربلند بیرون بیاییم. یکی از علل مشکلات حوزه آب کشور، مشکلات خشکسالی چند سال گذشته و تمرکز منابع آب کشور در نقاط خاص است. وی با اشاره به اینکه ایران نسبت به جمعیت و وسعت، کشوری کم آب است گفت: خشکسالی‌های اخیر مشکلات حوزه‌های آبی کشور را چندین برابر کرده است. معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا تاکید کرد: از نظر خدمات مهندسی در زمینه سدسازی، شبکه‌های آبیاری، زهکشی و ساخت و تجهیزات این صنعت در جایگاه رفیعی قرار داریم در حالی که در ابتدا مهندسان صنعت سدسازی کشور با دست خالی وارد این عرصه شدند.وقتی صحبت از مشکلات دریاچه ارومیه می‌شود، مدیران تنها به فکر انتقال آب از دریاچه خزر هستند که علاوه‌بر زمان‌بر بودن این پروژه، بخش قابل‌توجهی از منابع مالی کشور نیز باید در این زمینه هزینه شود؛ در صورتی که می‌توان با اصلاح الگوی کشت و استفاده صحیح از آب‌های زیرزمینی، برخی از مشکلات دریاچه ارومیه را حل کرد.
این هشدارها از سوی مسئولان دولتی نشان می‌د هد بحران آبی در کشور به مرحله‌ای رسیده است که دیگر نمی‌شود با برگزاری همایش‌های رنگارنگ و متعدد از کنار آن گذشت و به یک بازنگری جدی در سیاستگذاری‌ها و برنامه‌های آبی کشور نیاز است.